نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 943 )
ســوره 15 : حجـــر ( مـکّــی ـ 99 آیه دارد ـ جزء چهــاردهم ـ صفحه 262 )
( قسمــت هفتـــــم )
اوج عظمت و اصـالت
( جزء چهارد هــم صفحــه 263 آیه 26 )
بسم الله الرحمن الرحیم
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ
تفسیـــر لفظـــی :
و در حقیقت انسان را از گلى خشک از گلى سیاه و بدبو آفریدیم
تفسیر ادبی و عرفانی :
خــداونـــد آدم را از پنــــــــج چیــــــز آفــریــــــــد :
از گِــل و آب و آتـش و روشنـــــــائی و بـــــاد !
و حکمت آن در این است که ؛
خداوند همه ی خلق را از یک جنس آفرید :
فرشتـــگان را از نـــــــــــور ،
جـــنّیــــان را از نـــــــــــــار ،
مرغــــان را از بــــــاد و آب ،
و حشــرات را از خـــــــاک ،
و آبــزیــــان را از آب آفرید ،
و هر یک را از جنســـی مفــــرد و جــــــدا خلـــــق کـــــرد ،
و آدم را از همــــــــه ی این اجنــــــاس آفـــریـــــــــد !
و او را تکـــــــــــریـــــــم و تشــــــــــریــــف داد ،
تا بر همـــــــه ی مخلـــــــوقِ خــداونـــــــد ،
فضیلت و برتــــــری داشتــــه باشد ،
و همه را مسخّـــــر او گردانیـــد ،
تا او بر همـــه مسلّط باشد ،
که فــرمــــــــــود :
وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ و فَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً
( آیه 70 سوره مبارکه اسرا )
در میان موجودات عالم ، انسان ویژگىهاى منحصر به خود را دارد ،
هم از لحاظداشتن نیروهاى عظیم فکرى و مادى
و هم از لحاظ داشتن قابلیت تکلیف و رسیدن به مقام قرب الهى ،
موجـــــــــودى برتـــــــــــر است.
در آموزههای قرآنى ، انسان را در اوج عظمت و اصالت مىبینیم ،
و مشاهده مىکنیم که انسان در میان موجودات عالم ، موجودى با ارزش و شاهکارى گرانبها است.
این ارزش تا جایى است که خداوند در قرآن پس از ذکر مراحل خلقت انسان ،
به خود تبریک مى گوید : « فَتَبارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ »
و در چندین مورد انسان را مسجود ملائک معرفى مىکند
و در آیه مورد بحث نیز کرامت ، شرافت و فضیلت فرزندان آدم را یادآوری مینماید.
خدای متعال در این آیه چهار ویژگى براى انسان برشمرده است.
1 ـ فرزندان آدم را کرامت بخشیدیم :
منظور از این کرامت ، عظمت انسان در داشتن فکر و اندیشه و استعدادهاى گوناگونى است که مىتواند به وسیله آن در طبیعت تصرّف کند و براى خود زندگى بهترى بسازد، همچنین انسان ، قدرت انتخاب و خود آگاهى دارد.
2 ـ آنها را در خشکى و دریا بر مرکبها حمل کردیم :
انسان براى حمل و نقل و مسافرتهاى خود ، موجودات دیگر را استخدام مىکند ، در خشکى چارپایان و وسایط نقلیه گوناگون و در دریا کشتىها [ و در هوا ، هواپیماها ] را به خدمت گرفته است .
3 ـ آنان را از چیــــزهاى پاکیــــــزه روزى دادیم :
خوراک انسان نیز نسبت به حیوانات دیگر، برترى خاصى دارد و او براى خود، خوراکهاى متنوّع و لذیذى مىسازد و از میوه ها، سبزىها و گوشتهاى گوناگون بهره مىبرد.
4 ـ آنها را بر بسیارى از آفریدههاى خود برتـــــــــــرى دادیم :
این ویژگى ازمهمترین ویژگیهای انسان است ؛
زیرا مربوط به فضیلت معنوى انسان در رسیدن به کمالات نفسانى و پاداشهاى الهى است
نماهائی از موزه مردم شناسی بجنورد
موضوع :